Τι σημαίνει για μένα η Ενεργητική Ακρόαση;
Μεγάλο ρόλο στην αποτελεσματική επικοινωνία, σε όλα τα επίπεδα σχέσεων καθώς και στη λήψη αποφάσεων, διαδραματίζει ο τρόπος που ακούω τον συνομιλητή μου. Πόσο “ουσιαστικά” ακούω τους άλλους; Τις περισσότερες φορές η ακρόαση περιορίζεται στα λόγια που λέει ο άλλος άνθρωπος και αποσυνδεόμενη από τη συζήτηση σκέφτομαι, την ώρα που τον ακούω, ποια θα είναι η κατάλληλη απάντησή μου, έτσι ώστε να επιβάλλω τη γνώμη μου και να γίνει το “θέλω” μου.
Άλλες πάλι φορές, ειδικά στη δουλειά, η πίεση που υπάρχει με οδηγεί να ακούω ελάχιστα αυτά που λέει ο συνεργάτης μου και χάνοντας ένα σημαντικό μέρος της πληροφορίας, να προχωρώ ή να λαμβάνω αποφάσεις έχοντας περιορισμένη ενημέρωση, συμπληρώνοντας τα “κενά” με αυτά που φαντάζομαι ότι ήθελε να πει ή εννοούσε ο συνομιλητής μου.
Όμως η ενεργητική ακρόαση απέχει πολύ απ’ όλο αυτό.
Ενεργητική Ακρόαση σημαίνει να ακούω πέρα από τα λόγια
Ακούω χωρίς σκέψεις δικές μου, προσπαθώντας να εστιάσω και να καταλάβω το νόημα αυτών που λέει ο συνομιλητής μου.
Σημαίνει ότι εστιάζω με όλες τις αισθήσεις μου σε αυτά που θέλει να μου πει όλη η ύπαρξή του, πίσω από τις λέξεις που εκφράζει, και χρησιμοποιώντας για οδηγό το ένστικτό μου. Αισθάνομαι τα συναισθήματα που αποπνέει όταν μιλάει, βλέπω την έκφραση των ματιών του, τη στάση που έχει το σώμα του, τον τρόπο που εκφράζει τα λόγια του, το “σπάσιμο” της φωνής του όταν συγκινείται, οσφρίζομαι το τί αποπνέει η αύρα του σώματός του.
Ενεργητική Ακρόαση σημαίνει σεβασμός
Σεβασμός του συνομιλητή μου σε όλα τα επίπεδα. Σέβομαι αυτά που σκέφτεται, αυτά που λέει, αυτά που αισθάνεται. Τον σέβομαι αυτόν σαν ανθρώπινη ύπαρξη. Και όσο πιο πολύ το εισπράττει αυτό ο άλλος άνθρωπος τόσο πιο άνετα νιώθει να ανοίγει την ψυχή του και να αφήνει να αναδυθούν οι σκέψεις του και τα συναισθήματά του.
Ενεργητική Ακρόαση σημαίνει ενσυναίσθηση
Προσπαθώ “να μπω στα παπούτσια του άλλου” και να δω την κατάσταση που μου περιγράφει μέσα από τα δικά του μάτια και μέσα από τα δικά του βιώματα και εμπειρίες. Χωρίς κριτική, χωρίς σχόλια, με πλήρη αποδοχή. Χωρίς να σκέφτομαι τον εαυτό μου και τις δικές μου αντίστοιχες εμπειρίες.
Ενεργητική Ακρόαση σημαίνει δράση
Το να ακούω ενεργητικά δεν σημαίνει ότι μένω παθητικός. Το τί χρειάζεται να πω ή να κάνω είναι κάτι που θα το σκεφτώ και θα το αποφασίσω όταν τελειώσει την κουβέντα του ο άλλος και έχοντας εγώ λάβει το σύνολο της πληροφορίας που θέλει να μου μεταφέρει και όχι αποσπασματικά μέρη αυτής.
Μόνο μέσα από την Ενεργητική Ακρόαση αποκτώ μία πλήρη εικόνα των όσων θέλει να πει ο συνομιλητής μου και μπορώ να κάνω έναν ουσιαστικό διάλογο μαζί του, όντας ουσιαστικά παρούσα, γεγονός που θα βοηθήσει τον άλλον να καταλάβει ότι τον συναισθάνομαι και τον σέβομαι.
Πώς το πετυχαίνω αυτό;
Για να αναπτύξω την Ενεργητική Ακρόαση χρειάζεται:
Κατ’ αρχήν να συνειδητοποιήσω ότι δεν την έχω.
Παρατηρώντας τον εαυτό μου, αντιλαμβάνομαι ότι την ώρα που ο άλλος μιλάει εγώ αναπτύσσω εσωτερικό διάλογο. Έχω εστιασμένη την προσοχή μου σε εμένα, προετοιμάζω την απάντηση που θα του δώσω μόλις τελειώσει ή ακόμα χειρότερα τον διακόπτω πριν ακόμα τελειώσει, για να του πω αυτό που σκέφτομαι. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι οι δικές μου σκέψεις είναι πιο σημαντικές από τις δικές του και κατά συνέπεια το επίπεδο ακρόασής μου είναι ακόμα πολύ επιφανειακό.
Να καταλάβω ότι πολλές φορές χρειάζεται μόνο να ακούσω.
Δεν μου ζητείται πάντα να λύσω το πρόβλημα ενός άλλου ανθρώπου ούτε χρειάζεται να τον “αναλάβω”. Για να ξέρω τί θέλει ο άλλος από εμένα (και όχι τί φαντάζομαι εγώ ότι θέλει) χρειάζεται να τον ακούσω ενεργητικά μέχρι το τέλος, να του επιτρέψω να μου ζητήσει, αν όντως το θέλει, βοήθεια ή γνώμη, να φύγω από το ρόλο του “σωτήρα” και να μπω στη θέση του “συνοδοιπόρου”.
Να “κλείσω” το μυαλό μου.
Να σιωπήσω το νου και να αφήσω να απορροφηθώ από τον συνομιλητή μου. Σαν να είμαστε εγώ και αυτός μόνοι μέσα στον κόσμο. Χωρίς τίποτα γύρω μας. Μόνο εγώ και αυτός και όλα αυτά που λέγονται είτε με λόγια είτε χωρίς.
Και να θυμάμαι πάντα
ότι η σιωπή είναι το μεγαλύτερο προνόμιο ενός ουσιαστικού ακροατή.
Πολύ σωστά και ενδιαφέροντα τα παραπάνω ! Σίγουρα δεν ξέρουμε να ακούμε σωστά και πρέπει να εκπαιδευτούμε σε αυτό.
Φοβάμαι όμως ότι σε μερικές περιπτώσεις ( πχ τηλεοπτικές εκπομπές) οι ομιλητές δεν ενδιαφέρονται για την ενεργητική και σωστή ακρόαση, αλλά αποσκοπούν στη δημιουργία εντυπώσεων. Άλλοτε πάλι το επίπεδο του λόγου είναι τέτοιο που και να θέλει κανείς δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον ομιλούντα. Βέβαια εκεί δεν πρόκειται για συνομιλία…