Τα “βαρίδια” της ζωής μου είναι όλα αυτά τα στοιχεία του εαυτού μου, που δεν είναι είναι δικά μου, που μου φόρτωσαν άλλοι άνθρωποι, όπως το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον που μεγάλωσα. Πρόκειται για στοιχεία που περιορίζουν τους ορίζοντές μου και με περιχαρακώνουν έναντι των άλλων ανθρώπων. Με εγκλωβίζουν δημιουργώντας μου φόβους, ανασφάλειες, εχθρικότητα, επιφυλακτικότητα. Γενικότερα δεν μου επιτρέπουν να είμαι ελεύθερος στη σκέψη, στον τρόπο ζωής μου και στην επιλογή των ανθρώπων που υπάρχουν στη ζωή μου.
Πιο αναλυτικά τα “βαρίδια” αυτά είναι τα ακόλουθα:
Πεποιθήσεις: Πρόκειται για κάποιες βεβαιότητες που έχω μέσα μου, βάσει των οποίων αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου και τον κόσμο. Διαμορφώνουν τον τρόπο που λειτουργώ και λαμβάνω τις αποφάσεις της ζωής μου. Χωρίς να το καταλαβαίνω αρχίζω να ζω και να δημιουργώ εμπειρίες, που να ταιριάζουν με αυτές τις πεποιθήσεις.
Οι πεποιθήσεις δημιουργούνται συνήθως κατά την παιδική ηλικία. Από τους γονείς ή/και από άλλους ανθρώπους που είχαν επιρροή πάνω μου. Επίσης μπορεί να δημιουργήθηκαν από κάποιες ατυχείς στιγμές που έτυχε να συμβούν κάποια στιγμή στη ζωή μου. Ιδέες και απόψεις που κάποια στιγμή καρφώθηκαν στο μυαλό μου ως δεδομένα για μένα και τη ζωή.
Για παράδειγμα:
- “Είμαι άχρηστος”, που μεταφράζεται μέσα μου: “Δεν θα τα καταφέρω όσο κι αν προσπαθήσω”,
- “Είμαι άτυχος”, που μεταφράζεται μέσα μου: “Δεν πρόκειται να συμβεί κάτι καλό στη ζωή μου”,
- “Κανείς δεν θέλει το καλό μου”, που μεταφράζεται μέσα μου: “Δεν μπορώ να εμπιστευτώ κανέναν”.
Στερεότυπα: Πρόκειται για απλουστευμένες ή/και τυποποιημένες πεποιθήσεις, που συχνά κατέχουν από κοινού οι άνθρωποι για μια άλλη ομάδα. Αφορούν σε έναν άκαμπτο τρόπο αντίληψης ενός ατόμου, που δεν βασίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αλλά στα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην ομάδα που ανήκει το άτομο αυτό.
Τα στερεότυπα τείνουν να δημιουργούνται γύρω από τη φυλετική, τη σεξουαλική ή την εθνική ταυτότητα των ατόμων ή ακόμα τις θρησκευτικές ή πολιτικές επιλογές τους.
Το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι πολλές φορές τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην ομάδα των ατόμων, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα στο άτομο, το οποίο χαρακτηρίζεται βάσει του στερεοτύπου.
Για παράδειγμα:
- “Οι γυναίκες είναι κακοί οδηγοί”,
- “Οι Γερμανοί είναι οργανωτικοί”,
- “Οι αλλοδαποί δημιουργούν προβλήματα”.
Η έντονη τάση να κρίνουμε τους ανθρώπους βάσει ενός συγκεκριμένου στερεοτύπου οδηγεί στις Προκαταλήψεις και στις Διακρίσεις.
Προκαταλήψεις: είναι μια δεδηλωμένη άποψη ή πεποίθηση, αλλά και μια τοποθέτηση/αρνητική στάση (που περιλαμβάνει αρνητικά συναισθήματα όπως η περιφρόνηση και η απέχθεια) έναντι ομάδων ή ατόμων, αποκλειστικά βάσει της ιδιότητας τους ως μέλους της ομάδας στην οποία ανήκουν. Ένα άτομο, συνεπώς, δεν υποτιμάται εξαιτίας των προσωπικών χαρακτηριστικών του, αλλά απλώς επειδή έχει κατηγοριοποιηθεί ως μέλος μιας συγκεκριμένης ομάδας.
Για παράδειγμα, βάσει του στερεοτύπου: “Οι γυναίκες είναι κακοί οδηγοί”, ο σύζυγος δεν δίνει το αυτοκίνητο στη σύζυγό του, φοβούμενος ότι θα το τρακάρει.
Διακρίσεις: Η διάκριση εμφανίζεται όταν αντιμετωπίζεται ένα πρόσωπο λιγότερο ευνοϊκά έναντι κάποιου άλλου και η στάση αυτή δεν μπορεί να δικαιολογηθεί αλλιώς, παρά μόνο ως ένα άμεσο αποτέλεσμα της προκατάληψης που προκύπτει από κάποιο στερεότυπο.
Για παράδειγμα, βάσει του στερεοτύπου: “Οι αλλοδαποί δημιουργούν προβλήματα” μπορεί κάποιος να απορρίψει έναν αλλοδαπό για την επιχείρησή του.
Το πώς δημιουργήθηκαν όλα τα παραπάνω μπορεί να το ψάξω μέσω της ψυχοθεραπείας, όμως το σίγουρο είναι ότι ανήκει πλέον στο παρελθόν και δεν μπορώ να το αλλάξω. Μπορώ όμως να αποφασίσω σήμερα να αλλάξω το μέλλον μου και να απαλλαγώ από αυτά τα βαρίδια, με τη βοήθεια και του coaching, αν το επιλέξω. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
Να αρχίσω να ζω συνειδητά. Να παρατηρώ τις σκέψεις, τα συναισθήματα και να βάζω ένα ερωτηματικό σε οτιδήποτε μέχρι σήμερα ήμουν απόλυτα σίγουρη ότι ισχύει. Ας αναρωτηθώ μέσα μου:
“Μήπως δεν είναι έτσι; Μήπως εγώ το βλέπω λάθος; Μήπως υπάρχει και άλλη ανάγνωση των καταστάσεων;”
Ξέροντας πλέον ότι το μυαλό ανασύρει τις πεποιθήσεις, οι οποίες στη συνέχεια κατασκευάζουν τα στερεότυπα και δημιουργούν τις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις, μπορώ να καθορίσω ποιες πεποιθήσεις είναι αληθινές και ποιες όχι. Με τον καιρό και την εξάσκηση και αρχίζοντας να μαζεύω αντίθετες αποδείξεις από αυτές που μάζευα για να στηρίξω την πεποίθησή μου, καταρρίπτω τα στεγανά που με περιχαράκωναν και απελευθερώνω το μυαλό μου, τα συναισθήματά μου και τις συμπεριφορές μου.
Αν κάτι από τα παραπάνω σας “άγγιξε” κρατήστε το και ξεκινήστε σήμερα κιόλας να το εφαρμόζετε στη ζωή σας.
Και μην ξεχνάτε. Στείλτε μου θέματα που σας απασχολούν και θα θέλατε να διαβάσετε.
Κατερίνα Χατζάκη – Coaching 4all, γιατί το coaching είναι για ΟΛΟΥΣ!
